नेपालको पहिलो नमुना माध्यमिक विद्यालय (भिडियाे)

सबै लागेकैले हुनुपर्छ, देशको सामुदायिक विद्यालयमध्ये पहिलो नमुना माध्यमिक विद्यालय कुन हो भनेर । त्यसको सही जवाफ हो– चितवनको नारायणी माध्यमिक विद्यालय ।

नमुना हुनुको कारणचाहिँ के होला त ? नारायणी नमुना माविका प्रधानाध्यापक रामशरण दुवाडी भन्नुहुन्छ, ‘सरकारले तोकेको मापदण्ड नै हो ।’ 

शिक्षा मन्त्रालयअन्तर्गत तत्कालीन शिक्षा विभागबाट २०६९ मा यो विद्यालय नमुना घोषणा भएको हो । विभागले १ सय ५१ वटा क्राइटेरिया पूरा गरेमात्र नमुना बन्नसक्ने आधार तय गरेको थियो । 

लगातार पाँच वर्षसम्मको नतिजालाई आधार मानिएको थियो । त्यसमा कक्षा ८, कक्षा १०  र कक्षा १२ को नतिजालाई आधार मानिएको थियो । विद्यालयले शैक्षिक, भौतिक वातावरण, कक्षाकोठा, विद्यार्थी बसाइको व्यवस्थापन, फूलबारी र मल्टिमिडियाको प्रयोगलगायत क्राइटेरिया पूरा गरेको थियो, जुन अहिलेसम्म निरन्तर छ ।

कक्षा १ मा पुग्नुअघि नर्सरी र केजीको पढाइ हुन्छ । नर्सरीदेखि १२ सम्म, तीनवर्षे डिप्लोमा र दुई वर्षे प्रि–डिप्लोमा पढाइन्छ । सबै कक्षाका गरी चार हजार विद्यार्थी अध्ययनरत छन् । कक्षा ११ र १२ मा विज्ञान र व्यवस्थापन विषय पढाइन्छ । कक्षा ११ मा दुवै विषयका चार–चार सेक्सन भर्ना लिइन्छ । विद्यालयमा १ सय ३० जना शिक्षकलगायत जम्मा १ सय ५१ जना कार्यरत हुनुहुन्छ ।

प्रत्येक शुक्रबार २ बजेसम्म पठनपाठन हुन्छ । त्यसपछि अतिरिक्त क्रियाकलाप हुने गर्छ । कक्षागत र तहगत आधारमा खेलकुदलगायत क्रियाकलाप हुने गर्छ ।

शैक्षिक सुधारका निम्ति अभिभावकले वर्षभरिका निम्ति १२ सय रुपैयाँभन्दा माथि चन्दा सहयोग गर्नुहुन्छ । 

२०७२ सालपछि प्रोजेक्टरमार्फत् पठनपाठन सुरु गरिएको हो । कोभिडको बेलादेखि जुम एप्स, गुगलमिट र माइक्रोसफ्ट टिमबाट पठनपाठन गर्ने गरिएको प्रधानाध्यापक दुवाडी बताउनुहुन्छ । अहिले प्रोजेक्टर र स्मार्ट टीभीबाट पठनपाठन गर्ने गरिएको छ । 

२०२० सालमा स्थापना भएको यो विद्यालय २०३८ सालको एसएलसीमा नतिजाविहीन (नील) बनेको थियो । २०२८ सालदेखि शिक्षक, प्रअ हुँदै हाल विद्यालय व्यवस्थापन समितिको अध्यक्ष रहनुभएका टेकबहादुर थापाका अनुसार त्यसपछि सुधारको पहल गर्दै जाँदा २०५७ सालमा चितवन जिल्ला प्रथम भयो । त्यसयता जिल्लामै अग्रस्थानमा छ । 

अध्यक्ष थापाले ५३ वर्ष यही विद्यालयमा बिताउनुभएको छ । ८० वर्षीय उहाँले अहिले पनि नियमित विद्यालय आएर विद्यालयका गतिविधिमा ध्यान दिने गर्नुभएको छ । 

विद्यालय परिवारको यही अथक मिहिनेतकै कारण नारायण नमुना मावि २०६८ सालमा मध्यमाञ्चल विकास क्षेत्रको छैटौं र २०६९ मा पाँचौं स्थानमा पर्न सफल भयो । २०७९ मा शैक्षिक गुणस्तर मापन केन्द्र (इआरओ) ले गरेको मूल्यांकनमा देशभरिका सामुदायिक विद्यालयतर्फ पोखराको विन्ध्यवासिनी मावि पहिलो र नारायणी नमुना मावि दोस्रो भएका थिए । 

अंग्रेजी माध्यमबाट पठनपाठन थालेपछि विद्यार्थीको चाप थेगिनसक्नु छ । प्रवेश परीक्षामा उत्तीर्ण विद्यार्थीमध्येबाट छानेर भर्ना लिने गरिएको छ । तीन सय कोटाका लागि तीन हजारभन्दा बढीले प्रवेश परीक्षा दिन्छन् । 

कम्प्युटर साइन्स विषय लिएर कक्षा ११ मा पढ्दै गर्नुभएका अनमोल काप्री पढाइसँगै प्राविधिक ज्ञान पनि सिकिरहेको बताउनुहुन्छ । 

कक्षा १० की छात्रा अनिशा पौडेल विषयगत ल्याबको व्यवस्थाले विद्यार्थीलाई आफ्नो भविष्य पहिल्याउन सजिलो हुने बताउनुहुन्छ ।

यहाँ ‘म्याथमेटिक्स ल्याब’, आईसीटी क्लब, नेपाली ल्याब, सामाजिक ल्याबजस्ता विषयगत ल्याबको व्यवस्था रहेको छ । गणित शिक्षा भेगलाल बराल गणित विषयलाई दैनिक जीवनमा प्रयोग गर्ने र म्याथ ल्याबमा समेत आईटीसँग जोडेर प्रयोग गर्ने गरिएको बताउनुहुन्छ । 

विज्ञान विषय संयोजक निरोज बास्तोलाका अनुसार विद्यालयमा ११–१२, ९–१० र ६–८ सम्मका विद्यार्थीलाई छुट्टाछुट्टै विज्ञान ल्याबको व्यवस्था गरिएको छ । ‘विद्यार्थीलाई ४ बजेको छुट्टीपछि पनि विज्ञानका विभिन्न प्रयोगमा समावेश गराउने गरेका छौं,’ उहाँले भन्नुभयो । 

प्रधानाध्यापक रामशरण दुवाडी सरकारले पूरा गरेका सबै मापदण्ड पूरा गरेको र चुस्त व्यवस्थापनमा ध्यान दिएका कारण नमूना बन्न सफल भएको बताउनुहुन्छ ।