देशकै पुरानो मद्रसा इस्लामिया स्कुल

काठमाडौंको घण्टाघरसँगै छ– मद्रसा इस्लामिया स्कुल । धेरैलाई लाग्न सक्छ– मद्रसामा नानी–बाबुहरूलाई धार्मिक शिक्षामात्र पढाइन्छ । तर, त्यस्तो होइन । 

यहाँ नेपाली, अंग्रेजी, गणित, विज्ञान, सामाजिक, सामान्यज्ञान, स्वास्थ्य तथा शारीरिक शिक्षा, नैतिक शिक्षा, ऐच्छिक गणित, ऐच्छिक लेखा र कम्प्युटर विषय पनि पढाइ हुन्छ । उर्दु, अरबी, कुरआन र दिनियात जस्ता विषयहरु दैनिक पठनपाठन हुन्छ ।

यो इस्लामिक स्कुल हो । छात्राहरू शिरदेखि पाउसम्म छोपिने कुर्ता–सलवार र टाउकोमा सेतो हिजाब लगाएर आउँछन् । शिर, घाँटी, कपाल, दुवै कान छोपिने गरी हिजाब पहिरिन्छन् । छात्राहरू सर्ट, पेन्ट, शिरमा सेतो नमाजी टोपी, कालो जुत्ता र खरानी रङ्गको मोजा लगाउँछन् । यो उनीहरूको युनिफर्म हो र सबै विद्यार्थीलाई अनिवार्य छ । यसैगरी हिफ्ज शोभा र नाजरामा पढ्ने विद्यार्थीले टाउकोमा सेतो नमाजी टोपी, कुर्ता र पाइजामा लगाउँछन् । 

‘मद्रसा’ अरबी भाषाबाट आएको शब्द हो । जसको अर्थ इस्लामिक स्कुल वा कलेज भन्ने हुन्छ । यो मद्रसा विक्रम संवत् (वि.सं.) १९९६ सालमा स्थापना भएको हो । देशभरिका इस्लाम धर्मावलम्बीहरूका कुनै पनि छोराछोरी आफ्नो भाषा, धर्म, संस्कृतिबाट बञ्चित हुन नपरोस् भन्ने उद्देश्यले मद्रसा स्थापना गरिएको हो । यसको संस्थापक मौलाना हयात हुसैन नदवी हुनुहुन्छ । उहाँको देहान्त भइसकेको छ ।

नेपाली जामे मस्जिद सञ्चालक समिति र विद्यालय व्यवस्थापन समितिअन्तर्गत मद्रसा सुचारु छ । यो मद्रसा स्थापना भएको ८५ वर्ष पुगेको छ ।

विसं. २०५२÷५३ सालदेखि मूलधारको शिक्षासँग समाहित गरिएको छ । त्यसयता ‘इस्लामिक शिक्षा र आधुनिक शिक्षा मद्रसाको प्रतिवद्धता’ नारासहित पठनपाठन हुँदै आएको छ । नेपाल सरकारबाट स्विकृत पाठ्यक्रम पठनपाठन हुँदै आएको छ । निजी धार्मिक गुठीअन्तर्गत यो मद्रसा दर्ता भएको छ । 

अहिले नर्सरीदेखि कक्षा १० सम्म पठनपाठन हुँदै आएको छ । प्रिन्सिपल फिरोज खानले दिनुभएको जानकारीअनुसार अहिले २२५ जना विद्यार्थी पढ्छन् । उनीहरूमध्ये एकजना छात्रा गैरमुस्लिमी हुनुहुन्छ । सबैले न्यूनतम शुल्क तिर्दछन् । नियमानुसार कुल विद्यार्थीमध्ये प्रत्येक कक्षाबाट १० प्रतिशतले गरिब तथा जेहेन्दार छात्रवृत्ति पाएका छन् । 

सबैले न्यूनतम शुल्क तिर्दछन् । पढाउनका निम्ति ८ जना पुरुष र १३ जना महिला गरी २१ शिक्षक हुनुहुन्छ । १३ शिक्षिकामध्ये ८ जना गैरमुस्लिम हुनुहुन्छ ।

स्कुलमा कक्षाकोठाको अतिरिक्त विज्ञान प्रयोगशाला, कम्प्युटर प्रयोगशाला, पुस्तकालय, शिक्षक र शिक्षिकाको अलग कक्ष, अभिभावक तथा पाहुना कक्षका साथै, छात्राहरुको नमाजका लागि छुट्टै हल व्यवस्था गरिएको छ । 

युकेजीदेखि सबैले उर्दु भाषा सिक्नुपर्छ । नास्तालिक लिपि (अक्षर) को अभ्यास भने कक्षा नर्सरीदेखि नै गराइन्छ । कक्षा ४ देखि अरबिक लिपिमा लेखिएका पाठ्यपुस्तक पढाइन्छ । वाक्य बनाउन सिकाइन्छ । कक्षा २ देखि ७ सम्म कम्प्युटर विषयको ज्ञान दिइन्छ ।

यहाँ पढ्न आउनेमा काठमाडौं र ललितपुर महानगरपालिका, मध्यपुर ठिमी, तारकेश्वर, कागेश्वरी मनोहरा र चन्द्रगिरि नगरपालिकाका विद्यार्थी छन् । विद्यार्थी बोक्न मद्रसाको आफ्नै चारवटा गाडी छन् । खेल मैदानको भने अभाव छ ।

इस्लाम धर्मसम्बन्धी पढ्ने विद्यार्थीका निम्ति छात्रवासको व्यवस्था छ । ३६ छात्र आवासीय रूपमा पढ्छन् । उनीहरू ८ देखि १७ वर्ष उमेर समूहका छन् । उनीहरू हिफ्ज र नाजरा पढ्छन् । उनीहरूले तीन वर्षसम्ममा ३० अध्यायको कुरान शरीफ कण्ठस्थ पार्नुपर्ने नियम छ । गत शैक्षिक सत्रमा ४ जना विद्यार्थाी कुरान शरीफ कण्ठस्थ पारेर हाफिजीको पदका लागि योग्य भएका थिए ।

यो मद्रसाबाट २०८० सालमा पहिलो पटक ९ जनाले एसईई दिएका थिए । सबै जनाले राम्रो नतिजा हासिल गरे । ४ जना ‘ए+’, २ जना ‘ए’ र बा“की ३ जना ‘बी+’ मा उत्तीर्ण भएका थिए ।

तुबा जैनबले सबैभन्दा बढी ३.८७ जीपीए प्राप्त गर्नुभएको थियो । उहाँ अहिले काठमाण्डु कलेज अफ सेन्ट्रल स्टेटमा विज्ञान विषय लिएर कक्षा ११ पढ्दै हुनुहुन्छ । यसैगरी ३.५४ जीपीए प्राप्त गर्नुभएका एजाज इकबाल अहिले टेकुस्थित लक्ष्मी शिक्षा सदनमा व्यवस्थापन विषयमा कक्षा ११ पढ्दै हुनुहुन्छ । 

तुबा र एजाजले आफ्ना अनुभवबारे एकापसमा रोचक संवाद (भिडियो हेर्नुहोस्) पनि गर्नुभएको छ ।