कसरी भयो निन्जा टेक्निकको विकास ?

कार्टुन सिरिज तथा फिल्महरूमा प्रयोग हुँदै आएको निन्जा टेक्निक वास्तवमा एउटा युद्ध कला हो, जुन पुरातन समयमा जापानको एउटा जातिले विकास गरेको थियो ।

कराते, जिजुत्सु, जुडोजस्ता सबै मार्सल आर्टको उदय जापानबाट भएको थियो । जापानमा एकसेएक योद्धा थिए जसलाई समुराई भनिन्थ्यो । समुराई भनेका ती महान् योद्धा हुन् जसले युद्धका सबै रीति–रिवाज र नियम पालना गर्दथे । उनीहरू अनुशासित भएर इमानदारीपूर्वक लड्थे र हारे भने प्राण नै त्याग्थे । समुराईबाहेक जापानमा योद्धाहरूको अर्को वर्ग पनि थियो, जसलाई निन्जा भनिन्थ्यो । 

यो शब्द तपाईंले फिल्म, कार्टुन र भिडियो गेमहरूमार्फत् प्रसस्तै सुनेको हुनुपर्छ । फिल्ममा प्रायःजसो निन्जालाई कालो लुगामा देखाउने गरिन्छ । उसले तारा आकारको हतियार चलाउँछ र लुक्न माहिर हुन्छ । निन्जाको यो चरित्र केही हदसम्म सही भए पनि पूर्ण छैन । निन्जाले कालो लुगा मात्रै लगाउँदैनथे । उनीहरू भेष बदल्न माहिर थिए ।

यकीनका साथ निन्जा योद्धाको उत्पत्ति कहाँ भयो भन्न गाह्रो छ किनकि निन्जाको युद्ध कला जापानी समाजको तल्लो वर्गबाट उत्पन्न भएको थियो । यस अर्थमा उनीहरू समुराईभन्दा फरक थिए । उनीहरूसँग सिप त थियो तर उनीहरूलाई दोस्रो दर्जाका नागरिक मानिन्थ्यो । उनीहरू पिछडिएको वर्गबाट आएका थिए । त्यसैले इतिहासमा निन्जा योद्धाहरूको दस्तावेज खासै भेटिँदैन । 

बेलायती इतिहासकार स्टिफन टर्नबुलको पुस्तक निन्जा ः द ट्रु स्टोरी अफ जापान्स सेक्रेट वारियर कल्टका अनुसार १५औँ र १६औँ शताब्दीमा निन्जा योद्धाहरूको संस्कृति चरम सीमामा पुगेको थियो । त्यतिबेला सम्पूर्ण जापान सामन्ती शासकहरूको नियन्त्रणमा थियो । जब राजा कमजोर हुन्थे तब सामन्तहरू अफ्नो प्रभुत्वका लागि आपसमा लड्ने गर्थे । १५औँ शताब्दीमा यस्ता अनेकौं लडाइँ चलिरहन्थे । धेरैजसो सामन्तहरू लडाइँका लागि समुराई योद्धाहरूको सहयोग लिने गर्दथे ।

समुराई योद्धाहरू लडाइँका सम्पूर्ण नियम पुर्‍याएर लड्ने गर्दथे । उनीहरू छद्म युद्ध वा छापामार युद्ध गर्दैनथे, हाकाहाकी प्रत्यक्ष लड्थे । केही सामन्ती यस्ता थिए जो आफू जित्नका लागि कुनै पनि तरिका अपनाउन तयार हुन्थे । छापामार वा छद्म युद्ध गरेर पनि जित्न चाहन्थे तर यस्तो युद्ध गर्न समुराई तयार थिएनन् । त्यसैले उनीहरूले दुर्गम जंगलहरूमा बस्ने निन्जा भनिने नयाँ प्रकारका योद्धालाई भाडामा लिन थाले ।

निन्जा योद्धाको जीवन धेरै गोप्य र रहस्यमयी थियो । उनीहरूले अनुशरण गर्ने युद्ध कलालाई निन्जुत्सु भनिन्छ । पछि गएर यो युद्धकला जापानका बौद्ध भिक्षुहरूले पनि अपनाए । बौद्ध भिक्षुहरू शारीरिक रूपमा कमजोर थिए तर उनीहरूले आफ्ना चेलाहरूलाई लडाइँको यो प्रविधि सिकाए । 

विस्तारै यो कला फैलिँदै गयो र निन्जाहरूको एउटा समुदाय नै सिर्जना भयो जसले आफूलाई निन्जा लडाकु भन्थे । त्यसपछि उनीहरू आपूmलाई भाडाका लडाकुका रूपमा बेच्न थाले । उनीहरू योद्धा थिए तर प्रत्यक्ष रुपमा युद्धमा भने भाग लिँदैनथे । उनीहरू गोप्य तरिकाले युद्ध गर्दथे । निन्जा दिउँसो खेतीपाती गर्दै गरेका वा पसलमा काम गरिरहेका भेटिन्थे भने रातभर छद्म युद्ध गर्दथे । 

निन्जा बन्नका लागि सानै उमेरदेखि प्रशिक्षण सुरु हुन्थ्यो । निन्जा योद्धाहरूको मूल मन्त्र नै ‘गोपनीयता’ थियो । त्यसैले निन्जाका गुरुहरूले आफ्नो कलाको रक्षा आफ्नो जीवनको जसरी नै गर्ने गर्दथे । यो कला त्यत्तिकै जो कोहीलाई सिकाइँदैनथ्यो । कुनै पनि व्यक्ति निन्जा बन्नलायक छ कि छैन भन्ने जाँच्नका लागि धेरै वर्षसम्म परीक्षण गरिन्थ्यो । जब त्यो व्यक्तिले निन्जाको गोपनीयता सुरक्षित राख्छ भन्ने प्रमाणित हुन्थ्यो तब मात्रै उसलाई निन्जा कला सिकाइन्थ्यो । त्यसपछि निन्जाले सबै प्रकारका युद्धकला सिक्थे । उनीहरू मार्सल आर्ट, हतियार चलाउने कला, जासुसी, सामान्य वस्तुलाई हतियारका रूपमा प्रयोग गर्ने कलाजस्ता अनेकौं कला सिक्थे ।

निन्जाहरू गोप्य रूपमा जहाँ पनि पुग्न सक्षम थिए । यति मात्रै होइन, उनीहरू लुक्न र विभिन्न भेष धारण गर्न पनि माहिर थिए । उनीहरूको अनुहार सधैं कपडाको नकाबले ढाकिएको हुन्थ्यो, जुन कपडालाई औषधिमा भिजाइएको हुन्थ्यो । त्यो औषधिले भिजाइएको कपडा चोटहरूमा बाँध्न वा उपचारका लागि प्रयोग गरिन्थ्यो । 

तपाईंले टीभी वा फिल्ममा निन्जालाई ताराजस्तो हतियार प्रयोग गरेको अवस्थामा देख्नु भएको होला । वास्तवमा यो हतियार उनीहरूले कसैलाई मार्नका लागि प्रयोग गर्दैनथे । त्यो हतियार सत्रुलाई छक्याउन मात्रै प्रयोग गरिन्थ्यो । यसबाहेक निन्जा योद्धाहरूले एउटा छोटो तरबार प्रयोग गर्ने गर्दथे जसको एकछेउमा डोरी बाँधिएको हुन्थ्यो । यो तरबार पर्खाल चढ्न पनि प्रयोग गरिन्थ्यो जसलाई पछि डोरीको सहाराले तल तान्न पनि सकिन्थ्यो ।

निन्जा लडाइँमा माहिर थिए तर लडाइँलाई उनीहरू अन्तिम विकल्पका रूपमा मात्रै प्रयोग गर्दथे । निन्जाहरू हत्तपत्त कसैको अगाडि पर्दैनथे किनकि एकपटक उनीहरूको पहिचान खुलेपछि फेरि निन्जा बन्न सक्दैनथे । त्यसैले निन्जाले कसैलाई मार्नका लागि लड्नुभन्दा विष खुवाउने र विभिन्नखाले षड्यन्त्र गर्नेजस्ता अन्य विधि प्रयोग गर्थे । यी सबै विधि गोप्य तरिकाले प्रयोग हुन्थे । 

१६औं शताब्दीमा जापानमा निन्जा योद्धाहरूको माग धेरै थियो । उनीहरूको ख्याति चौतर्फी फैलिएको थियो । उनीहरू आफ्नो जन्मस्थानबाट जापानका अन्य क्षेत्रमा समेत पुगे जसका कारण ठूलाठूला सामन्तहरूले पनि उनीहरूलाई भाडामा लिए । त्यसबेला जापानमा गृहयुद्ध चलिरहेको थियो । निन्जाहरू गोप्य रूपमा काम गर्थे, त्यसैले सम्भ्रान्त मानिसहरू उनीहरूलाई दुष्ट ठान्थे । त्यसैले सन् १५८१ मा निन्जाहरूको इलाकामा आक्रमण गरेर  ठूलो संख्यामा उनीहरूको हत्या गरियो ।

१७ औं शताब्दीदेखि २ सय ५० वर्षसम्म जापानमा शान्ति छायो जसका कारण निन्जा योद्धाहरूको आवश्यकता कम भयो । अधिकांश निन्जा या त अंगरक्षकका रूपमा काम गर्न थाले वा शिक्षक बने । युद्धको गोप्य कला पनि विस्तारै–विस्तारै समाप्त हुँदै गयो । १९ औं शताब्दीसम्म निन्जाहरू लगभग पूरै लोप भइसकेका थिए । त्यसपछि उनीहरुको कलालाई कार्टुन सिरिज तथा फिल्महरुमा प्रयोग गर्न थालियो ।